Budynek dawnej „Panoramy” przy ul. Jagiełły przestał istnieć. Obecnie trwają tam prace budowlane. W tym miejscu ma powstać galeria handlowa z częścią restauracyjną i tarasem widokowym, z którego będzie można podziwiać panoramę Jasła.
Prace prowadzone są na zlecenie krakowskiego inwestora, który pozwolenia na budowę, przebudowę i rozbudowę budynku „Panoramy” uzyskał w 2006 roku.
– Zgodnie z pozwoleniem na budowę i złożonym projektem obiekt powinien mieć następujący program użytkowy. W trzech kondygnacjach – podziemnej, parter i pierwsze piętro – usługi handlowe, natomiast drugie piętro – usługi gastronomiczne – mówi Andrzej Babiarz, naczelnik wydziału architektury Starostwa Powiatowego w Jaśle.
Z informacji uzyskanych od kierownika budowy wiemy, że górna część budynku ma być przeszklona a tym sam pozwoli to na podziwianie panoramy miasta z jednego z najwyższych wzniesień w mieście.
Od Synagogi do Galerii
Historia miejsca, w którym ma powstać galeria sięga początków XIX wieku, kiedy stał tam tzw. „koczy zamek” należący do rodziny Wiśniowskich. W połowie XIX wieku tereny wokół zamku zostały zajęte przez ludność żydowską, a sam budynek przeszedł na ich własność w XX wieku i na jego miejscu wybudowano synagogę.
Fotografia ze zbioru Jerzego Rucińskiego
– Był to okazały budynek wzniesiony w tzw. stylu mauretańskim. Umieszczony na okazałym wzniesieniu z kopulastym dachem, stanowił swego rodzaju dominantę widzianą z daleka. W środku centralne miejsce zajmowała bima. Dookoła budynku wybudowano galerię dla kobiet. Synagoga stanowiła nie tylko miejsce kultu, często z okazji świąt organizowane były w niej koncerty znanych tenorów, na które chętnie przybywali mieszkańcy miasta – opowiada Mariusz Świątek, historyk z Muzeum Regionalnego w Jaśle.
W czasie wojny synagoga został zamknięta do celów religijnych. A 12 listopada 1939 roku Niemcy podpalili miejsce kultu żydowskiego. Ocalał jedynie istniejący do dzisiaj fragment muru oporowego od strony ulicy Jagiełły tzw. „zachodnia ściana”.
Fragment muru okalającego skarpę, na której stała synagoga
– Mieszkałem w pobliżu tego miejsca przez trzydzieści lat i wielokrotnie widziałem wycieczki między innymi z Izraela filmujące z zainteresowaniem ten fragment miasta – wspomina Leszek Znamirowski, historyk i radny miejski.
Po wojnie w miejscu synagogi powstał lokal „Panorama”, który w PRL-u był wizytówką Jasła.
– Były tam sale bankietowe i kawiarnie, jak na okres PRL było bardzo ekskluzywnie. Można było podejmować tam gości. Jasło miało się czym pochwalić – opowiada jedna z mieszkanek.
Po ’90 roku budynek stracił swoją funkcję a w jego pomieszczeniach powstały sklepy.
Mur nie jest chroniony przez konserwatora
Jak się jednak okazało krakowski inwestor ma spore pole manewru jeśli chodzi o możliwość przebudowy budynku przy Jagiełły. Okazuje się nawet, że fragment muru okalający budynek „Panoramy”, choć są przesłanki, że ma historyczny charakter, nie jest chroniony prawnie, co oznacza, że inwestor może swobodnie dysponować tym fragmentem terenu, na którym znajduje się budynek.
– Na tej działce żaden obiekt budowlany, ani część obiektu budowlanego nie jest wpisana do rejestru zabytków, sama działka jako teren również nie jest wpisana do rejestru zabytków w związku z czym nie istnieją tam obiekty chronione zapisami ustawy o ochronie zabytków, dlatego inwestor może rozebrać ten mur bez uzyskiwania zezwoleń konserwatorskich – tłumaczy Andrzej Babiarz.
Sprawdziliśmy w wydziale architektury Urzędy Miasta, czy ten fragment muru znajduje się w „Gminnym programie opieki nad zabytkami Miasta Jasła”, czyli w ewidencji potencjalnych zabytków miasta Jasła. Okazało się jednak, że takiego planu burmistrz nie przedstawił Radzie Miasta do uchwalenia, mimo że termin jego przyjęcia upłynął. Ponadto w wykazie proponowanych zabytków, muru dawnej synagogi nie uwzględniono.
Dobra wola inwestora
Próbowaliśmy uzyskać informację od burmistrza Ryszarda Pabiana czemu do tej pory, mimo upomnień komisji rewizyjnej, nie został przedstawiony radnym gminny program opieki nad zabytkami i dlaczego w jego spisie nie ma muru po dawnej synagodze. Mimo licznych telefonów w tej sprawie i wysłanego mailowo (18 lutego) zapytania, Biuro Obsługi Medialnej i p.o. rzecznika Paweł Kozioł nie udzielili nam informacji na ten temat.
Dziwi to tym bardziej, że wielokrotnie w swoich przemówieniach burmistrz Maria Kurowska podkreśla, że miasto Jasło zostało zburzone w 97 % przez okupanta hitlerowskiego, a w mieście Jaśle nie miał zostać kamień na kamieniu. Czy więc pozostawiony fragment muru, który świadczy o historii miasta nie powinien zostać objęty ochroną?
Wprawdzie nie udało nam się porozmawiać z inwestorem ale kierownik budowy zapewnił nas, że inwestor nie ma zamiaru rozbierać muru dawnej synagogi. Dowiedzieliśmy się również, że mimo, iż inwestor może zrobić z tym fragmentem co zechce, zdaje sobie on sprawę z historycznego znaczenia tego fragmentu dla miasta Jasła.
Kuba Kowalczyk
Jaslonet.pl
Ooo i nie bedzie gdzie pić ;/ A na ostatnim pietrze było tak fajnie 😀
Tylko czy inwestor pomyślał o przystosowaniu budynku dla niepełnosprawnych ? Na pewno NIE!!!! bo kto myśli o takich osobach .
Beznadzieja i tyle !!!!!!!!!
Galeria handlowa w takim miejscu ? W tym mieście dzieje się coś fatalnego… Najlepiej zniszczmy wszystko, włącznie z kościołem farnym, kościółkiem św. Stanisława, pałacykiem w Gorajowicach itp. Zbudujmy same galerie handlowe, zaiste zaowocuje to czymś pozytywnym :confused: Jak tak patrzę się na to miasto, dochodzę do jednego wniosku – przeżywa ono kulturową destrukcję. Nic tylko stąd uciekać, perspektyw 'zero', a środowisko jest jakie jest… (z całym szacunkiem dla moich przodków stąd się wywodzących, ale nie mogę już patrzeć co oni robią z tym miastem…)
Taras widokowy !? -na rzeznię !!!a i powąchac będzie co !:confused:
Przydałby się sklep fotograficzny, sklep sportowy i jakiś mc donald ;d a nie Media Experty i Hałsy..
Jaki "mór" autor tekstu ma na myśli? Epidemię dżumy, tyfusu czy innej cholery?
Zapachy z jasanu doczekały się admiratora z Krakowa.Poza tym czy aby grunt po synagodze nie należy do jakiejś gminy żydowskiej??.Poza tym Galeria handlowa a parking to gdzie????
Panie Kubo , znowu chodziło tylko o dopieczenie obecnie nam panującym ? A tak interesująco zapowiadał się ten artykuł:no:
Jeszcze jedna galeria ?:( Przykro.
Ja sie ciesze ze cos tam bedzie, codziennie przejezdzam tamtedy do szkoly i nie fajnie patrzylo mi sie na ruine , szkoda tylko ze galeria .. takowa juz istnieje w Jaśle ..
Nic z tych zamiarów nie będzie. Miejsce zostało poświęcone na Bożą chwałę i tak jak z Panoramy pozostały tylko ruiny tak będzie i z nowym projektem….
a mialem nadzieje ze powstanie tam jakaś imprezownia, bo nie patrząc jasielska młodzież nie ma gdzie sie bawić . Wstyd , żeby w 35 tys miescie nie było żadnego lokal, dyskoteki.
Trzeba jezdzic po krosnie, dębicy zeby sie zabawic bo niestety nasze "ukochane" miasto nie oferuje NIC
pomysł średnio trafiony trzy galerie w ścisłym centrum miasta no nie wiem :(, co do tarasu to hmm Jasło nie jest miastem specjalnej urody, po wojennej odbudowie nie zachowano starej estetyczności budynków, wszystko proste, mało atrakcyjne… ale dobrze ze jest jak jest
Kolejny TOPORNY betonowy budynek bedzie szpecil ulice Jasla – zamiast odrestaurowac historyczne i jakze piekne miejsce (zdjecie)…ehhh DZIKI KRAJ:no:
A co wam do tego co kto buduje, czy ktoś wpycha nos do waszego ogródka.
Nie narzekajcie, ja wolę tam galerię, niż zarastający drzewami pustostan.
zdjęcie
http://www.allegro.pl/item901070732_jaslo_synagoga_reprodukcja.html#gallery
W Jaśle nie ma galerii – powstają jakieś multisklepy bez przyszłości, nadając sobie nazwę galerii. W normalnej galerii jest multikino, odnowa biologiczna, sklepy, często stacja benzynowa, hotel i … W jasielskich "galeriach" to najwyżej pizzę można zjaść albo ciastko no i oczywiście nic dla młodzieży – że te pseudo galerie jeszcze nie wykorkowały sam się dziwię!
liczyłam w końcu na fajną dyskotekę, gdzie bedzie mozna sie zabawic i poszaleć z przyjaciółmi….
jednak się przeliczyłam…. zgadzam się z poprzednikami…. na co w Jaśle kolejna galeria!!???
niech ktoś w końcu pomyśli o młodzieży, która nie ma gdzie potańczyć…..
noo same resteuracje ale dobrze ze jaslo sie zmienia moze powiedzcie ze nic sie nie dzeije ale nie pomominajmy jak duze jest to miasto. jak na ta wielkosc to i tak przez ostatnie lata sie zmienia ale swoja droga liczylem ze powstanie fajna imprezownia;/
Na pewno galeria będzie lepsza niż strasząca ruina… więc nie krytykujcie. Co by nie robili to zawsze komuś nie pasuje.
A co do muru to faktycznie piękny taki, że normalnie tylko go dotykać i przez miesiąc rąk nie myć – istne arcydzieło architektury.
galeria moze być tylko żeby sklepy były fajne np.: New Yorker , a dyskoteke niech wybudują gdzieś indziej żeby to miało ręce i nogi !!! 🙂
zamiast restauracji Mc Donald zrobia to byłbym im bardzo wdzięczny !!!!
Fotka wnętrza synagogi.
http://www.shtetlinks.jewishgen.org/krosno/jasloSyn2Small.jpg
Panie historyku mariuszu swiatek kto m oanu takich bajek naopowiadal mnie tata duzo opowiadal a znal te sprawy dobrze zydzi bardzo czczili swietemiejsce i nie rob pan mlodym wody w mozgu
czarna owieczka ma racje tak mowil sp ksiadz karabin ze tam nikt nie zrobi biznesu bo to miiejsce swiete ija tez to widze ze tak jest
Jak zakończy się inwestycja przedwojanna brać upomni się o swoje.Nie ma obawy,bo po co te fotografie robiła??? A tych galerii jest od cholery,tylko pracy nie ma by tam wydać kasę. O tym nikt nie myśli,chwaląc unię i frykasy podtykane nam po 1989 roku…Panorama na Jasło oszklona,z wszystkiego ogolona-to motto dla właściciela budy.
No to jest szansa, że rzeźnia przestanie wypuszczać latem swe aromaty. Ale taras widokowy? Na co? Na dziury w jezdni czy też na ubojnię? A parking gdzie będzie dla tej galerii? przy Lidlu czy gdzieś bliżej? Aaa, już wiem, na deptaku.
ALE GDZIE BEDZIE TA BARDZO POTRZENA STRAZ MIEJSKA CHYBA JEJ NIE BEDZIE ALE FAJNIE
Do abcde Radzę zapoznać się z rolą kantorów w synagodze. Każda szanjąca się gmina żydowska zapraszała wybitnych śpiewaków, by uświetnić obrzędy religijne. Ma Pan zapewne świadomość, że nie śpiewali oni podczas występów kupletów, ale teksty z Biblii.
Parkind bedzie niech was głowa o to nie boli.A wiem bo tam pracuje.
Uważam,że dobrze iż coś tam będzie ..chociaż sama lokalizacja mnie nie zachwyca o_O Dobra…jakieś pożądne sklepy by mogły być… kino może…galeria powinna być 'konkretna’ . Cieszę się w sumie,że Jasło się rozwija !!
najlepiej jakby zrobi H&D , New yourker . Mc-donald powinien tam być bo wmiare duże miasto a go nie ma . 3 galeria a nie ma Mc-donalda