W dniu 16 sierpnia 2009 roku w kościele w Swoszowej oraz w pobliskiej Szkole Podstawowej im. Jana Pawła II odbyły się obchody 65 rocznicy bitwy pod Gilową Górą.
Poczet sztandarowy AK w kościele w Swoszowej
Bitwa pod Gilową Górą rozegrała się w dniu 18 sierpnia 1944 roku. Przyczyny bitwy wiążą się z katastrofą ciężkiego bombowca typu B-24 Liberator .Samolot spadł w miejscowości Olszyny w dniu 17.08.1944 roku. Polscy lotnicy, stanowiący załogę, zginęli. Ponadto Niemcy posiadali zeznania torturowanego partyzanta i jechali do Szerzyn z karną ekspedycją. Te dwa wydarzenia spowodowały pojawienie się gestapowców w okolicach Gilowej Góry.
Kolumna niemieckich samochodów została zauważona przez zwiadowców I Batalionu 5 Pułku Strzelców Podhalańskich / Obwód AK Jasło/. Oddziałem tym dowodził por. Edward Przybyłowicz /”Bem”/. Porucznik Przybyłowicz postanowił zorganizować zasadzkę na Niemców. Kiedy kolumna niemieckich ciężarówek zrównała się z pozycjami batalionu otworzono ogień do gestapowców. Ciężarówki paliły się i przewracały, a z płomieni wyskakiwali przerażeni okupanci. Próbowali odpowiadać ogniem, ale nieskutecznie. Trasa ucieczki gestapowców prowadziła na Swoszową, Szerzyny, Święcany.
Pułkownik Józef Modrzejewski /”Lis”/ pełnił funkcję dowódcy Obwodu Jasło AK. Spośród czterdziestu bitew i potyczek stoczonych na terenie powiatu jasielskiego przez podległe sobie oddziały, wyróżnia i opisuje pokrótce jedynie bitwę na Gilowej Górze. To miejsce pozostanie największą bitwą partyzantów na jasielskiej ziemi w latach okupacji.
Autor felietonu w rozmowie z jednym z nielicznych żyjących uczestników bitwy Zenonem Adamczewskim ps. /”Włóczęga”/
W uroczystości upamiętniającej te wydarzenia wzięli udział żołnierze Armii Krajowej i okoliczni mieszkańcy. Wspominano o tych ważnych dla historii regionalnej walkach, zarówno podczas mszy jak i w szkole. Nawet wtedy, gdy świat dążąc do politycznej poprawności był po stronie wielkich batalionów, żołnierze AK w 1974 roku postawili na Gilowej Górze pamiątkową tablicę dotyczącą powyżej opisanych wydarzeń.
W latach osiemdziesiątych zrodziła się idea zjazdów w rocznicę bitwy, która kontynuowana jest do dziś. Na zjazdach spotykają się wszyscy żyjący żołnierze piątego pułku.
Uczestnicy uroczystości w pobliskiej szkole
Na uroczystości w dniu 16.08.2009 roku był obecny jeden z nielicznych żyjących uczestników bitwy Zenon Adamczewski /„Włóczęga”/. Uroczystość zakończono złożeniem kwiatów na Gilowej Górze. Obchody rocznicowe zorganizowane były przez jasielskie koło Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej pod prezesurą Zygmunta Kachlika.
Leszek Znamirowski
Dziękuję za przypomnienie o tym wydarzeniu.Jesteśmy już osobami wiekowymi i jest dla nas bardzo ważne, że elektroniczne media o tym piszą.
A przepraszam czy noszenie munduro oficera przez widocznego na zdjęciu Pana Zbigniewa G. nie jest karalne skoro on nawet w wojsku nie był a urodził się naprawdę dosyć długo po wojnie? Żołnieżom AK składam należne podziękowania i oddaję cześć życząc im tradycyjnych stu lat choć w tej chwili ludzie żyją już dłużej. Szczęść Boże.
Gratki, nowe wiadomości,nieznane mi wydarzenie.Ciekawa historia.:shy:
A co to znowu? Gile sie napieprzały???
O tkich ważnych wydarzeniach z naszego regionu trzeba mówić, pisać. Dziękuję autorowi felietonu za ciekawe informacje .