Ocalić dla przyszłych pokoleń

Już po raz piąty w dniu Wszystkich Świętych i w Zaduszki zorganizowana została kwesta na ratowanie zabytkowych nagrobków na jasielskim cmentarzu przy ul. Zielonej. Tegoroczne datki, w wysokości 10 658 zł, zostaną przeznaczone na odnowienie nagrobka pierwszego dyrektora jasielskiego gimnazjum Andrzeja Karpińskiego.

Odwiedzający 1 i 2 listopada groby najstarszej jasielskiej nekropolii bardzo życzliwie reagowali, na widok wolontariuszy z puszkami przy bramach i w alejkach, chętnie wspierając szlachetną akcję. Wśród kwestujących byli przedstawiciele wielu środowisk m.in.: parlamentarzyści, reprezentanci jasielskiego samorządu, harcerze, licealiści, członkowie Komitetu Ochrony i Renowacji Zabytków Cmentarza przy ul. Zielonej w Jaśle, Stowarzyszenia Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego, artyści z jasielskiego stowarzyszenia „PlaJa”.

Na harmonię aury, świątecznej atmosfery oraz szczodrości odwiedzających jasielski cmentarz przy ul. Zielonej w dniu Wszystkich Świętych, zwrócił uwagę burmistrz Jasła Andrzej Czernecki. – Święto pełne nastroju, piękna pogoda, pełne puszki, to jest obraz tegorocznej kwesty na rzecz jasielskiego Starego Cmentarza. Można powiedzieć, że kwesta na rzecz ochrony pamięci naszych poprzednich pokoleń, jest doskonałym momentem, żebyśmy wszyscy poczuli się prawdziwą, dużą wspólnotą. Bardzo dziękuję za niezwykłą hojność, która świadczy o ogromnym sercu i woli wsparcia renowacji jasielskiej nekropolii. W imieniu kwestujących serdecznie Państwu dziękuję – mówił burmistrz.

– W kwestach uczestniczymy od 2009 roku. Jesteśmy dumni, że możemy pomagać w tak szczytnej akcji. Mieszkańcy są bardzo hojni. Chętnie wrzucają pieniądze do puszek – zapewnił Damian Stasiowski ze 139. Drużyny Harcerskiej „Lisy” działającej przy Zespole Szkół Miejskich nr 3 w Jaśle, co z uśmiechem potwierdził jego kolega z drużyny Szymon Michałowski. Równie zadowoleni z uczestnictwa w akcji byli początkujący kwestujący. – Jest bardzo fajnie. Ludzie podchodzą, dają swoim dzieciom pieniądze, żeby wrzucały do puszek. Bardzo mi się to podoba. W następnej kweście też wezmę udział – stwierdziła Ola Leśniak, uczennica V klasy, harcerka DH „Lisy”.

Akcje zbierania funduszy na odnowę zabytków jednego z najstarszych cmentarzy w południowo-wschodniej Polsce (jednego z pierwszych założonych na nowym miejscu w zaborze austriackim) zainicjował – w 2009 roku – Komitet Ochrony i Renowacji Zabytków Cmentarza przy ul. Zielonej w Jaśle. Dochód z pierwszej kwesty, uzupełniony o inne fundusze pozwolił na renowację najstarszej figury nagrobnej jasielskiej nekropolii – rzeźby św. Jana Ewangelisty, noszącej sygnaturę krakowskiego rzeźbiarza z 1878 roku. Kolejne zbiórki przyczyniły się odnowienia piety z 1901 roku zdobiącej grób Wojciecha Pietrzyckiego, pomnika nagrobnego rodziny Kleczkowskich z połowy XIX wieku oraz nagrobka Romualda Palcha (1842-1920), wiceburmistrza, Honorowego Obywatela Miasta Jasła.

– W tym roku kwestujemy po raz piąty. Zbieramy pieniądze na odnowę pomnika nagrobnego profesora Andrzeja Karpińskiego, pierwszego dyrektora jasielskiego gimnazjum, obecnie I LO im. Króla Stanisława Leszczyńskiego, w związku z tym, że w tym roku przypada 145 rocznica założenia gimnazjum w Jaśle – mówi Tomasz Kasprzyk z Komitetu Ochrony i Renowacji Zabytków Cmentarza przy ul. Zielonej w Jaśle, od początku niezwykle zaangażowany w ratowanie zabytków jasielskiej nekropolii.

Jest szansa, że w tym roku pomnik nagrobny Andrzeja Karpińskiego nie będzie jedynym odnowionym zabytkiem na Starym Cmentarzu w Jaśle. – Z inicjatywy pani senator RP Alicji Zając oraz burmistrza Jasła Andrzeja Czerneckiego, przy wsparciu finansowym Podkarpackiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, ale również z wkładem pieniężnym z budżetu Miasta Jasła zostanie odnowiona – być może jeszcze w tym roku – figura świętej Magdaleny na grobie Lazarowiczów – zdradza Tomasz Kasprzyk. To piękna, niewielkich rozmiarów rzeźba w klasycystycznym duchu.

Postać św. Magdaleny, prawdopodobnie płaczącej, wsparta na łokciu opartym na ułomku kolumny, ma wielkie walory artystyczne. Ta jedna z najpiękniejszych na tutejszym cmentarzu figur została już przewieziona – jak wyjaśnia T. Kasprzyk – do pracowni konserwatorskiej. Czy będzie możliwość odrestaurowania jej i ponownego zamontowania na cmentarzu jeszcze w tym roku, okaże się wkrótce.

Renowację zabytków nekropolii – ocalałych, jako jedne z niewielu w niemal całkowicie zniszczonym w 1944 r. przez Niemców mieście – wspierają nie tylko mieszkańcy Jasła oraz ci przyjezdni z kraju i zagranicy, którzy odwiedzają jasielskie cmentarze w Dniu Wszystkich Świętych i w Zaduszki, ale także Miasto Jasło, instytucje odpowiedzialne za ochronę zabytków oraz liczni darczyńcy przekazujący datki na konto Komitetu Ochrony i Renowacji Zabytków Cmentarza przy ul. Zielonej w Jaśle. Każdy, kto zechce wspomóc tegoroczną akcję, również może wpłacić dowolną kwotę na konto: Bank Spółdzielczy Oddział w Jaśle 17 8627 1011 2001 0030 3895 0001.

***

Z Encyklopedii Jasła:

Andrzej Karpiński (1829 – 1880) był pierwszym dyrektorem gimnazjum w Jaśle. Urodził się w Dubiecku 26 grudnia 1829 r. w rodzinie ruskiej. Ukończył gimnazjum i kursy filozoficzne w Przemyślu, a następnie Uniwersytet Lwowski, gdzie studiował matematykę i fizykę. Po studiach pracował w gimnazjach w Bochni i Tarnowie oraz w Nowym Sączu, a po utworzeniu w 1868 gimnazjum w Jaśle, powierzono mu stanowisko dyrektora. Z jego inicjatywy powstało w Jaśle Towarzystwo Pomocy Naukowej, dzięki któremu szkoła została zaopatrzona w niezbędne pomoce naukowe. Założył też – wspólnie z gronem nauczycielskim – Towarzystwo Bursy im. Marcina Kromera. W 1871 r. został powołany na stanowisko inspektora okręgowego, a 3 lata później objął ponownie dyrekcję gimnazjum. Zmarł nagle podczas konferencji 27 października 1880 roku.
Cmentarz przy ul. Zielonej w Jaśle powstał w drugiej połowie XVIII wieku. Jest miejscem pochówku około 50 tys. osób. W 1986 roku został wpisany do rejestru zabytków.

UMJ