Umowa pożyczki w rodzinie. Kiedy powiadomić Urząd Skarbowy?

Kiedy potrzebujemy dodatkowych środków, możemy zwrócić się do bliskich. Warto pamiętać, by każde zobowiązanie finansowe odpowiednio udokumentować. Umowa pożyczki może być wymagana ze względu na postanowienia kodeksu cywilnego. Ile można pożyczyć bez podatku i czy można zostać z niego zwolnionym niezależnie od kwoty pożyczki?

Pożyczka w rodzinie. Czy powinniśmy sporządzić pisemną umowę?

Chcąc pożyczyć pieniądze, możemy skorzystać z kredytu bankowego, pożyczki ratalnej oraz pożyczki prywatnej, np. od rodziny. Ta ostatnia stanowi jedno z najczęstszych źródeł pozyskiwania dodatkowych środków przez konsumentów. Pożyczkę od rodziny reguluje kodeks cywilny. Zgodnie z nim każda prywatna pożyczka powinna zostać zaciągnięta na podstawie umowy. Z reguły umowy z członkami rodziny zawieramy w sposób ustny, jednak pożyczki powyżej 500 zł powinny być udzielane na podstawie pisemnej umowy w celach dowodowych.

Pisemna umowa o pożyczkę jest formą ochrony interesów osoby udzielającej finansowego wsparcia. Nie powinniśmy myśleć, że nie wypada spisywać takiego dokumentu ze względu na więzi rodzinne. Pożyczkobiorca również nie powinien obrażać się na takie prośby. Internet pełen jest zapytań o to, jak odzyskać pieniądze, których nie zwróciła bliska osoba. Umowa pożyczki powinna zawierać takie dane jak:

• miejscowość i data powstania dokumentu,
• dane pożyczkodawcy,
• dane pożyczkobiorcy,
• kwota pożyczki,
• termin udzielenia pożyczki,
• termin zwrotu pożyczki,
• harmonogram spłaty pożyczki.

Dokument należy sporządzić w dwóch kopiach – obie należy odręcznie podpisać. Podpis na umowie pożyczki oznacza, że obie strony zgadzają się na wszystkie zawarte w niej postanowienia. Z drugiej strony pożyczkobiorca po spłaceniu zobowiązania powinna poprosić o sporządzenie rachunku. W ten sposób interesy obu stron podlegają ochronie prawnej.

Kiedy pożyczka od rodziny jest zwolniona z podatku?

Wszystkie udzielane w Polsce pożyczki są opodatkowane, zgodnie z ustawą o podatku od czynności cywilnoprawnych z dn. 9 września 2000 r. podatek ten wynosi 2 proc. i musi go odprowadzić każdy pożyczkobiorca. Pożyczka w rodzinie stanowi pewien wyjątek. Kiedy nie zapłacimy podatku? Istnieją dwie sytuacje. Pierwsza z nich ma miejsce gdy do pożyczki dochodzi między dwiema osobami, które zaliczają się do I grupy podatkowej. Są to:

• małżonek (obecnego i byłego),
• zstępny (dzieci, wnuki, prawnuki),
• wstępny (rodzice, dziadkowie),
• rodzeństwo,
• pasierbowie,
• ojczym i macocha,
• teść,
• zięć i synowa.

Osoby z tej grupy mogą pożyczyć pieniądze do kwoty nie przekraczającej 9637 zł w ciągu 5 lat bez obowiązku odprowadzania podatku, ani zgłaszania informacji do Urzędu Skarbowego. Jeśli kwota zaciągniętego zobowiązania przekracza wspomniany próg, od nadwyżki należy odprowadzić podatek. Istnieje też możliwość całkowitego nieopodatkowania pożyczki bez względu na jej wysokość przez zerową grupę podatkową. Należą do niej:

• małżonek (obecny),
• zstępni (syn, córka, wnuki, prawnuki),
• wstępni (matka, ojciec, dziadkowie),
• rodzeństwo,
• pasierb,
• ojczym i macocha.

Warunkiem nieopodatkowania tego typu pożyczki jest:

1. Złożenie deklaracji dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnej w odpowiednim Urzędzie Skarbowym w ciągu 14 dni od daty dokonania pożyczki.
2. Przekazanie pieniędzy w formie elektronicznej, na rachunek spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Niezgłoszenie pożyczki przekraczającej 9637 zł do rozliczenia się z podatku może spowodować negatywne konsekwencje. Jeśli Urząd Skarbowy ustali, że podatek od otrzymanej pożyczki nie został opłacony, może naliczyć od niej nie 2 proc, ale 20 proc. należności.

Jak wypełnić PCC-3?

Chcąc odprowadzić podatek od pożyczki w rodzinie, należy wypełnić deklarację PCC-3. Najnowszy wzór deklaracji obowiązuje od 1 stycznia 2016 roku. Składają się na nią 3 strony podzielone na kilka części:

• miejsce i cel składania deklaracji,
• dane podatnika dokonującego zapłaty lub zwolnionego z podatku,
• przedmiot opodatkowania i treść czynności cywilnoprawnej,
• obliczenie należnego podatku od czynności cywilnoprawnych,
• informacja o załącznikach,
• podpis podatnika i osób reprezentujących.

W części A w polu nr 4 musimy wpisać datę zawarcia umowy, a nie sporządzenia deklaracji. W części B w polu nr 7 zaznaczyć rubrykę 1, jeżeli w czynności podlegającej opodatkowaniu po stronie zobowiązanej występują 2 osoby albo więcej. Natomiast w jeśli po stronie nabywcy występuje jeden podmiot, uzupełniamy rubrykę nr 5. Część C odnosi się do przedmiotu opodatkowania oraz treści czynności cywilnoprawnych. W polu 22 określamy miejsce położenia rzeczy i miejsce dokonania czynności cywilnoprawnej (na terytorium Polski, lub poza RP). Nr 23 to miejsce powstania czynności cywilnoprawnej, a w polu 24 powinniśmy w zwięzły sposób opisać treść i przedmiot czynności cywilnoprawnej. Część D służy obliczeniu należnego podatku. Deklarację możemy wypełnić w programie komputerowym, na maszynie lub długopisem w czarnym bądź niebieskim kolorze. Istotne jest również opisanie pożyczki zgodnie z prawdą.

Pożyczka w rodzinie czy szybka pożyczka pozabankowa?

Pożyczka od rodziny to bardzo częsty sposób pożyczania pieniędzy. To nic dziwnego – to najtańsze możliwe rozwiązanie pod względem finansowym. Do zalet takiego zobowiązania należy:

• brak oprocentowania – rodzina zazwyczaj nie chce zysku,
• niemal całkowity brak formalności – pożyczający nie będzie wymagał zaświadczenia o dochodach,
• dowolna forma spłaty – raty mogą być nieregularne,
• możliwość ustalenia dowolnego terminu spłaty – rodzina rzadko będzie wymagała zwrotu pożyczki tak od razu,
• całkowity brak karnych odsetek za zwłokę.

Mimo, że pożyczanie pieniędzy ma wiele zalet i jest niewątpliwie korzystne, posiada również wady. Warto o nich pomyśleć przed podjęciem decyzji:

• ryzyko popsucia relacji z bliskimi – w przypadku zbyt długiej spłaty pożyczki ryzykujemy utratę zaufania najbliższych,
• poczucie winy w przypadku przedłużającej się spłaty – nie jest to komfortowa sytuacja zarówno dla pożyczkodawcy, jak pożyczkobiorcy,
• plotki w rodzinie,
• dzielenie się trudną sytuacją z rodziną – nie zawsze chcemy dzielić się kłopotami czy planami z rodziną.

Powyższe wady mogą w bardzo niekorzystny sposób wpłynąć na relacje z rodziną i ogólne samopoczucie pożyczkobiorcy. Ponadto rodzina nie zawsze ma możliwość wsparcia finansowego mimo dobrych chęci. Rozwiązaniem problemu może okazać się pożyczka w firmach pozabankowych. Pożyczkodawcy wymagają zazwyczaj:

• odpowiedniego wieku – od 18 roku życia do nawet 80 lat w zależności od firmy pożyczkowej,
• posiadania polskiego obywatelstwa i stałego adresu zamieszkania na terenie Polski,
• posiadania aktywnego konta bankowego i/lub telefonu komórkowego,
• posiadania odpowiedniej zdolności kredytowej,
• braku zaległości finansowych,
• braku negatywnych wpisów w bazach takich jak: Biuro Informacji Kredytowej i Biur Informacji Gospodarczej.

W sytuacjach, kiedy potrzebujemy większego zastrzyku gotówki, a rodzina nie jest w stanie nam pomóc, warto skierować uwagę na firmy pozabankowe. W ten sposób nie ryzykujemy utraty zaufania ze strony bliskich. Instytucje pozabankowe nie wymagają podania celu pożyczki, a pieniądze mogą znaleźć się na koncie pożyczkobiorcy nawet w dniu złożenia wniosku online.